Jak świadomie zamówić konstrukcję na dach?

Aby dobrze zaplanować zamówienie, warto choć trochę zrozumieć, jak rozkładają się obciążenia w konstrukcji i poznać podstawowe pojęcia używane przez konstruktorów.

Podstawowe pojęcia dotyczące obciążeń

W konstrukcjach stosuje się jednostki kN/m² lub N/m². Dla uproszczenia można przyjąć, że 1 kN/m² to 100 kg/m², a 1 N/m² to 0,1 kg/m². Obciążenia dzielimy na:

stałe – np. pokrycie dachu, materiały izolacyjne,
zmienne – np. śnieg, wiatr, dekarz na dachu,
użytkowe – np. mieszkańcy, meble, przedmioty przestawne.

Gdzie zadajemy obciążenia?

Obciążenia przypisuje się do miejsc, w których rzeczywiście będą występować. Zobacz poniższy rysunek, który pokazuje, jak to działa.

Pas górny – obciążenia stałe:

Dachówka: 650–800 N (wraz z podkonstrukcją)
Blachodachówka: 250–350 N (wraz z podkonstrukcją)
Pełne deskowanie: 100–150 N
Fotowoltaika: 120–180 N
Izolacja (jeśli występuje): 120–200 N
Obciążenia skosów i jętki: 0–320 N
Podbitka: 120–200 N

Pas dolny – obciążenia stałe:

Podłoga poddasza (nieużytkowe): 150–300 N
Podłoga poddasza (użytkowe): 600–1200 N
Konstrukcja i poszycie sufitu niższej kondygnacji: 300–350 N
Ściany działowe: warto uwzględnić ich obciążenia precyzyjnie już w projekcie wiązarów!

Pas dolny – obciążenia zmienne/użytkowe:

„Obciążenie użytkowe poddasza” często zamiennie nazywane jest „obciążeniem zmiennym poddasza”. W praktyce oznacza ono wszystko, co może się zmieniać: ludzie, zwierzęta, meble.

Czy 150 kg/m² to dużo? To zaledwie dwie osoby stojące obok siebie! Dlatego nie można zakładać, że każde poddasze udźwignie pełne umeblowanie kilku pokoi, wannę i stół bilardowy. Należy to po prostu właściwie zaprojektować!

Obciążenia stałe poddasza

Nawet jeśli nie planujesz mieszkać na poddaszu, warto uwzględnić jego realne obciążenie.

Nieużytkowe – ile może ważyć „nic” pod dachem?

Poszycie podłogi poddasza 120-150N, dodajmy kilka kartonów z ubraniami, niepotrzebne książki, trochę „przeterminowanych” zabawek, narty, choinkę, skręcany regał – to wszystko daje 250–350 N/m². Dla bezpieczeństwa warto przyjąć 200-300 N/m² jako stałe obciążenie dla całej przestrzeni poddasza. Prawdopodobnie przez pierwsze 2 lata pod dachem nie będzie dosłownie nic, ale wiedząc, że jest tam jakaś przestrzeń którą można zagospodarować, prędzej czy później to nastąpi!

Użytkowe – zadajemy wagę materiałów wykończeniowych podłogi, ścian działowych oraz elementów na stałe rozmieszczonych w pomieszczeniach. Najczęściej przyjmuje się obciążenie stałe na poziomie 600-800N/m2 (odpowiednio jest to 60-80kg/m2). W przypadku łazienki te obciążenia mogą wynieść nawet 1200N/m2.

Sufit poddasza:

Jest to zwyczajnie obciążenie dla jętki. Jeśli poddasze nie będzie izolowanie to nie przykładamy żadnych sił do dego elementu, jeśli zaś będzie ocieplone, należy wziąć pod uwagę ciężar izolacji i poszycia (zwykle około 250-350N/m2 lub odpowiednio 25-35kg/m2

Pochyły sufit poddasza:

Podobnie jak dla sufitu uwzględniamy ciężar izolacji i poszycia (najczęściej 25-35kg/m2) lub przyjmujemy wartość 0kg/m2 jeśli tych materiałów nie będzie.

Słupki poddasza:

Tutaj również bezwzględnie zadajemy ciężar izolacji oraz poszycia, 25-35kg/m2 w przypadku przestrzeni izolowanej lub przyjmujemy 0kg/m2 jeśli tych materiałów nie będzie.

Zaniżanie wartości obciążeń dla uzyskania niższej ceny?

Jest to powszechna praktyka, mająca na celu maksymalne obniżenie ceny konstrukcji. Wystarczy zadać dla konstrukcji niższe wartości aby uzyskać mniejsze przekroje drewna i co za tym idzie tańsze płytki kolczaste. Klient najczęściej nie czyta oferty patrzy jedynie „za ile”.

Co jeśli obciążenia zostały źle oszacowane?

Dach raczej nie spadnie, ale może się nadmiernie uginać, co prowadzi do pękania sufitu i ścian. Warto na etapie projektowania uwzględnić realne potrzeby użytkowe domu. Duży budynek z garażem na dwa auta to mniejsze ryzyko przechowywania rzeczy na poddaszu, ale w mniejszym domu może ono pełnić dodatkową funkcję magazynową.